Το σκάκι ως πνευματικό άθλημα

Το σκάκι (ζατρίκιον) έλκει την καταγωγή του από την Ανατολή και συναντιέται ως παιχνίδι στις παραδόσεις διαφορετικών λαών και πολιτισμών. Σπουδαίοι στρατηγοί, όπως ο Μέγας Ναπολέων γνώριζαν το άθλημα του σκακιού. Αλλά επίσης σκάκι γνώριζαν σημαντικοί πνευματικοί άνθρωποι άνθρωποι όπως ο Λέοντας Τολστόι που μάλιστα απεικονίζεται την ώρα που παίζει υπέργηρος σκάκι σε φωτογραφία της εποχής του.

Στην Ελλάδα υπάρχουν πρωταθλήματα σκακιού, ήδη από την προπολεμική περίοδο (1934 – 1935). Από το έτος  1947 και μετά διεξάγονται συστηματικά πρωταθλήματα ανδρών, ενώ από το έτος 1978 καθιερώνεται πλέον και τα πρωταθλήματα γυναικών και νεανίδων. Αξίζει να σημειωθεί, ότι από το έτος 1981 καθιερώθηκαν και πρωταθλήματα παίδων (ηλικία μέχρι 16 ετών), από το έτος 1989 των κορασίδων (ηλικία μέχρι 16 ετών) και από το 1990 των παμπαίδων και παγκορασίδων (ηλικία μέχρι 12 ετών). Επομένως παρατηρούμε άνθιση του αθλήματος, με όλο και μεγαλύτερη συμμετοχή παικτών, η δε ενασχόληση με αυτό αρχίζει πλέον μέσω της συμμετοχής σε συλλόγους από μικρές ηλικίες.

Οι νεότεροι παίκτες έχουν πλέον την ευκαιρία, σε σχέση με παλαιότερους παίκτες, να προσεγγίζουν το παιχνίδι πιο επιστημονικά, αφού έχουν στην διάθεσή τους  περισσότερα μέσα, όπως τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, τα περιοδικά και άλλα βιβλία του σκακιού. Το σκάκι ως πνευματικό άθλημα απαιτεί οργάνωση, πειθαρχία και σωστή ανάλυση των δεδομένων σε όλη την διάρκεια μιας παρτίδας. Απαραίτητη φυσικά είναι η ικανότητα συγκέντρωσης , αλλά και επιμονή και υπομονή για την επίτευξη ενός νικηφόρου αποτελέσματος. Η αναλυτική σκέψη σε συνδυασμό με την καλή γνώση της θεωρίας είναι επίσης παράγοντες που βοηθούν ένα σκακιστή στην προσπάθειά του. Επειδή όμως, πάνω από όλα το σκάκι δεν παύει να είναι ένα παιχνίδι, ψυχολογικοί παράγοντες, όπως το σθένος , η αντοχή και η ψυχραιμία διαμορφώνουν ένα «στυλ» παιχνιδιού που και αυτό με τη σειρά του βοηθά ένα ισχυρό παίκτη σκακιού να κερδίσει μια παρτίδα, εφόσον χρειαστεί ακόμη και στις πιο ελάχιστες λεπτομέρειές της.

Ίσως για τους πιο πάνω λόγους  διεξάγεται σήμερα ένα σοβαρός διάλογος προκειμένου το σκάκι να εισαχθεί στα σχολεία ως υποχρεωτικό μάθημα της βασικής εκπαίδευσης. Στατιστικές μελέτες έχουν δείξει ότι διευρύνει το γνωστικό υπόβαθρο των μαθητών, εκπαιδεύοντας στο ορθολογισμό , στην υπομονή και προπαντός στην συγκέντρωση και αυτοπειθαρχία.

                                                                                     Φραγκίσκος Τσίρος