«Υπάρχει το πραγματικό νόημα της ζωής για το σύγχρονο άνθρωπο;»
Αναμφισβήτητα, ο σύγχρονος άνθρωπος ζει σε μια έντονη ατμόσφαιρα υλισμού, όπου ηθελημένα ή άθελά του δεν μπορεί να «συναντηθεί» με τον συνάνθρωπό του, να έρθει σε πραγματική και ουσιαστική επικοινωνία μαζί του, να τον αποδεχτεί, να τον νιώσει ως αναπόσπαστο κομμάτι για την εξέλιξη και βελτίωση της ποιότητας της δικής του ζωής αλλά και γενικότερα ολόκληρης της κοινωνίας. Έτσι παρατηρούμε ότι στη σύγχρονη κοινωνία επικρατούν τυπικές απρόσωπες και αντισυμβατικές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων. Και όλο αυτό επειδή ο άνθρωπος έγινε ατομικιστής, ωφελιμιστής και στυγνός τεχνοκράτης. Το πρόβλημα αυτό προσλαμβάνει εξαιρετικά ανησυχητικές διαστάσεις, αφού κυριαρχεί ακόμα και σε πιο κλειστές- άρα και πιο συγκροτημένες και αρμονικά συνδεδεμένες- κοινωνικές ομάδες, όπως για παράδειγμα στο θεσμό της οικογένειας αλλά και ευρύτερα στις παρέες στις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων.
Στην εποχή της μεθόδου, της ψυχρής λογικής, του ορθολογισμού και του τεχνοκρατικού πνεύματος ο άνθρωπος έχει χάσει την ανθρωπιά και την συμπόνια του γιατί ο τεχνοκρατισμός είναι βέβαια αποδοτικός σε πράγματα και καταστάσεις που μπορούν να μεταφραστούν ποσοτικά. Όπου όμως παρεμβαίνει ο συναισθηματισμός, «το παράλογο μέρος του εαυτού» του ανθρώπου, η μέθοδος και η τεχνοκρατία χωλαίνουν. Με άλλα λόγια, έννοιες όπως η αγάπη, η αλληλεγγύη, η φιλία, το μίσος είναι αδύνατο να τις προσδιορίσουμε και να τις εξηγήσουμε με ψυχρή λογική και υπολογιστικά. Όμως οι σημερινές κοινωνικές και προσωπικές σχέσεις έχουν κυριαρχηθεί από τους νόμους της αγοράς και έχουν χάσει την ειλικρίνεια και την αυθεντικότητά τους.
Φαίνεται, λοιπόν, πως ο άνθρωπος έχασε τον προσανατολισμό, τον σωστό δρόμο, το πραγματικό νόημα της ζωής που δεν είναι άλλο παρά η συνάντηση και η αρμονική συνύπαρξη με τον συνάνθρωπό του. Γιατί ο σημερινός άνθρωπος στηρίχτηκε στον ορθολογισμό και την προσωπική ευημερία και λησμόνησε όλα τα ηθικά και συναισθηματικά στοιχεία που συγκροτούν τις αληθινές ανθρώπινες σχέσεις και τη ζωή γενικότερα.
Μάλιστα, αν προσθέσουμε ότι ζούμε στον αιώνα της μηχανής, της τεράστιας τεχνολογικής προόδου του βιομηχανικού τρόπου σκέψης, ο άνθρωπος απομακρύνεται ακόμα περισσότερο από της ηθικές αξίες της ζωής και τον συνάνθρωπό του.
Τι απομένει, όμως, να πράξουμε για να αλλάξουμε αυτή την κατάσταση;
Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο σκέψης μας, να δώσουμε ένα καινούριο νόημα στην ύπαρξη και τη ζωή μας. Όσο ιδεαλιστικό, όσο ουτοπιστικό και αν ακούγεται, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να ξαναθυμηθούμε τη γλώσσα και τη βαθύτερο νόημα της αγάπης. Γιατί ο σύγχρονος τεχνολογικός πολιτισμός ψυχραίνει τις καρδιές των ανθρώπων και η αγάπη αποτελεί το μοναδικό αντιστάθμισμα για την καταπολέμηση της κοινωνικής αποξένωσης. Βεβαίως, μία αγάπη που εκδηλώνεται με όλες τις εκφάνσεις και τις διαστάσεις της, δηλαδή ως ανθρωπισμός, αδελφοσύνη, ευεργεσία, σεβασμός, αλληλεγγύη, φιλοπατρία… Η αγάπη, λοιπόν, με την έκφραση όλων αυτών των εννοιών της, είναι η μόνη που μπορεί να προσφέρει και να καλλιεργήσει το βαθύτερο νόημα στις ανθρώπινες σχέσεις. Και εδώ είναι πιο επίκαιρα από ποτέ τα λόγια του Άλμπερτ Σβάιτσερ «Η αγάπη είναι σεβασμός στη ζωή». Με το να αγαπάμε, δηλαδή, τους συνανθρώπους σεβόμαστε κατ’ επέκταση και ολόκληρη την κοινωνία μας, τους κοινωνικούς δεσμούς και τις δομές της. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να συνεισφέρουμε στη συνοχή της κοινωνίας και την πρόοδό της.
Τελικά, είναι επιτακτική ανάγκη στη θέση του ψυχρού τεχνολογικού πολιτισμού να τοποθετηθεί ένας ανθρώπινος πολιτισμός που να στηρίζεται στο αληθινό κέντρο και σκοπό του κόσμου που είναι ο ίδιος ο άνθρωπος. Μόνο, λοιπόν, με ένα πολιτισμό του ανθρωπισμού και της αλληλεγγύης θα μπορέσει να αναδυθεί η αγάπη προς τον πλησίον, προς τον συνάνθρωπό μας.
Φραγκίσκος Τσίρος
tositseiotypia 